Ăn cháo đá bát là gì?

“Ăn cháo đá bát” là câu thành ngữ dùng để phê phán những kẻ vong ơn, bội nghĩa khi được người khác giúp đỡ không biết cảm kích mà còn phản bội người ta.

Ăn cháo đá bát

Thành ngữ ăn cháo đá bát gồm hai vế: vế thứ nhất nói về việc nhận ân nghĩa (ăn cháo), về thứ hai nói về sự bội bạc ân nghĩa đó (đá bát). /ề thành ngữ này, một số người còn băn khoăn, không hiểu dạng đích thực của nó là ăn cháo đái bát hay ăn cháo đá bát. Thực ra, điều đó chẳng có nghĩa lý gì, bởi vì hành vi đái bát hay đá bát đều biểu thị sự phũ phàng đến thô bạo của người đời. Dĩ nhiên, hành vi đái bát gây ấn tượng mạnh mẽ, nặng nề hơn và phù hợp với cách nói khoa trương, phóng đại mà dân gian vẫn ưa dùng. Hơn nữa, trên thực tế sử dụng, hầu như ta chỉ gặp dạng ăn cháo đái bát mà thôi. Như vậy, chẳng cần biện luận nhiều, chúng ta cũng dễ dàng chấp nhận dạng thức ăn cháo đái bát là dạng đích thực của thành ngữ đang xét. Vấn đề đáng quan tâm hơn là tại sao dân gian lại dùng cụm từ ăn cháo để biểu hiện việc ân nghĩa? Có bao nhiêu thứ khác, quý hiếm hơn, đáng giá hơn sao không được chọn dùng, trong khi đó lại dùng cháo, một thức ăn bậc thấp nhất, để chỉ cái ân cái nghĩa do người khác mang lại? Thông thường cháo là món ăn nhẹ, dễ tiêu thích hợp với người bệnh đuối sức, không ăn được cơm. Bát cháo từ tay người khác mang lại chăm sóc lẽ nào người bệnh chẳng biết nâng niu trân trọng? Lại nữa cháo trong dân gian các cụ bà thường dùng để cúng lễ ở các miếu dưới gốc đa, sau đó ban phát cho trẻ để lấy phước. Vì thế mà có chuyện “cướp cháo gốc (lá) đa”. Khi gặp nạn đói kém nhiều người quẫn bách cơm không có ăn, áo không có mặc, sống thoi thóp trong hoạn nạn, những người có lòng nhân đức thường nấu cháo để phát chẩn, giúp cho người bị nạn bát cháo cầm hơi. Bát cháo cứu giúp con người ra khỏi cái đói đến chết người cũng chẳng đáng ghi lòng tạc dạ hay sao? Một miếng khi đói bằng mót gói khi no là thế! Những điều liên tưởng ở trên cho thấy cách lập ý lập tứ của thành ngữ ăn cháo đái bát vùa cụ thể vùa rất sâu sắc. Với quan niệm sâu kín đó, nhân dân đã khéo léo tạo nên một sự đối lập gắt gao giữa một bên là ân nghĩa với một bên khác là hành vi phụ bạc đến mức thô bạo nhằm toát lên giá trị phê phán của thành ngữ ăn cháo đái bát đối với những kẻ sống không có trước có sau, sống vô ơn bạc nghĩa.

Lòng biết ơn trong cuộc sống

Biết ơn mang một giá trị nhân văn sâu sắc, đó là tấm lòng giữa con ngư với con người. Lòng biết ơn được thể hiện qua nhiều hành động khác nhau. Đây là điều mà ai cũng cần phải nhận thức và thực hiện mỗi ngày. Đó là lòng biết ơn với bố mẹ, thầy cô và những người xung quanh đã luôn giúp ta tốt lên mỗi ngày. Lòng biết ơn giúp chúng ta không quên đi cội nguồn của mình, nhắc nhở chúng ta cần phải cố gắng và nỗ lực nhiều hơn nữa để phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của ông cha ta để lại.

Kẻ phản bội sẽ gặp quả báo

Luật nhân quả sẽ không bỏ sót một ai, nếu bạn sống tốt sẽ được đền đáp còn xấu xa luôn hại người khác thì bạn sẽ bị trời phạt. Câu thành ngữ “Ăn cháo đá bát” vừa dùng để phê phán những kẻ vong ân bội nghĩa vừa là bài học quý giá dành cho mỗi chúng ta sống với lòng biết ơn.

Cháo là một trong những loại lương thực phổ biến và tốn ít gạo nhất nên nó thường được dùng để chăm sóc những người ốm hay để giúp đỡ những người nghèo. Thế nên bát cháo trong câu thành ngữ này không chỉ là một bát cháo bình thường mà nó còn chứa đựng rất nhiều tình yêu thương và tấm lòng giữa con người với con người. Thế nhưng đáng tiếc là kẻ nhận được ân tình lại đi phản bội người đã từng giúp đỡ mình.

Người ta thường nói biết người biết mặt chứ khó biết lòng, chỉ khi tiếp xúc lâu dài chúng ta mới biết được lòng người. Rất nhiều trường hợp phản bội đến từ những người thân quen thế nên đôi khi chúng ta ít cảnh giác với họ. Thế nên chúng ta cần phải cảnh giác với tất cả mọi người.

Lời kết

Những kẻ “Ăn cháo đá bát” đến cuối cùng sẽ không thể có kết cục tốt đẹp, sống trên đời chúng ta phải hiểu được giá trị của lòng biết ơn. Đừng chỉ nhận mà không cho đi cũng đừng xem sự giúp đỡ của người khác là miễn phí mà mình không cần đáp lại. Hãy sống đúng với lương tâm và trách nhiệm của mình rồi trời xanh sẽ an bài. Giúp đỡ người khác là một hành động đẹp thế nhưng sẽ thật buồn nếu chúng ta đặt niềm tin sai chỗ.

Trên đây là bài viết phân tích câu thànhngữ“Ăn cháo đá bát” sẽ giúp bạn đọc hiểu được nghĩa và bài học rút ra từ câu thànhngữtrên. Cảm ơn bạn đọc đã luôn quan tâm vào theo dõi Reader trong thời gian vừa qua, hãy cùng đón đọc những bài viết mới nhất từ Reader nhé!